Beşinci Baskı için Önsöz
Vergi hukuku gibi, oran ve uygulamaların sıkça değiştiği bir alanı muhasebe çalışmalarına aktarmak her baskıda kitabı neredeyse tamamıyla elden geçirmek ihtiyacı yaratmaktadır. Bununla birlikte bu yorucu çabanın, ilk baskısı 2003 yılında gerçekleştirilen kitabımızın 14 yılda 5’nci baskıya ulaşmasıyla karşılığını bulduğunu görüyoruz.
Daha önceki baskılarda ısrarla vurguladığımız bir hususu tekraren belirtmek isteriz: Vergi hukukunun birçok detayında vergi idaresi ile vergi yargısı arasında görüş ayrılığı olduğu gibi vergi uzmanlarının da her konuda görüş birliğinde olduğunu söyleyebilmek mümkün olamamaktadır. Bu nedenle kitabımızda bir muhasebe kaydı gösterilirken bu konudaki görüş ayrılıklarına da özellikle vurgu yapılmıştır. Bununla birlikte çalışmamızın bir vergi hukuku çalışmasından önce bir muhasebe çalışması olarak değerlendirilmesini özellikle arzu ederiz.
Alper ŞİMŞEK
İSTANBUL, EKİM 2015
Önsöz
Özellikle 2007 yılında, Türkiye’de uygulanan raporlama standartları incelendiğinde karşımıza çok farklı sonuçlar veren ve birbirinden tamamen ayrı setler çıkmaktadır. Bu kapsamda, vergi matrahının hesaplanmasını esas alan Tek Düzen Hesap Planı, bankalarca uygulanan Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS), ortak sayısına bağlı olarak halka açık kabul edilen ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) denetimine tabi şirketlerce uygulanan SPK Seri XI-1 tebliğine uygun standartlar, hisseleri İMKB’de işlem gören şirketlerce uygulanan SPK Seri XI-25 tebliğine uygun standartlar ve gene aynı şirketlerce seçimlik olarak uygulanabilen Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) uygulanan standartlardandır. Buna göre, aynı finansal verilerden hareketle, farklı standartlara göre farklı sonuçlar içeren finansal tablolara ulaşılmakta, bu durum da okuyucu açısından mali tabloları yorumlamada karmaşa yaratmaktadır.
Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu, 1999 yılında kurulmuş ve ilk toplantısını 2002 yılında yapmıştır. Kurul tarafından bugüne kadar, 41 adet Türkiye Muhasebe Standardı (TMS) ve 8 adet TFRS yayımlanmıştır. Bu standartlar, Uluslararası Muhasebe Standartları (UMS) ve UFRS’nin bazı farklılıklar dışında aynısıdır. Son yıllarda, hisseleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler ve bankalar ile isteyen kuruluşlar UFRS’ye göre raporlama yapmaktadırlar. Bir yandan yabancı yatırımcıların sayısındaki artış diğer yandan halen Mecliste görüşülmekte olan Türk Ticaret Kanunu Tasarısı UMS ve UFRS ile uyumlu TMS ve TFRS’nin uygulanmasını zorunlu hale getirmiştir.
Buraya kadar yapılan açıklamalar doğrultusunda; TMS ve TFRS’nin uygulamaya geçmesi ile birlikte kullanım kuralları aynı olan tek bir dilin mali tablo hazırlanmasında esas alınması amaçlanmaktadır. Ayrıca, yeni bazı mali tablolar hazırlanması zorunluluğu da getirilmektedir. Dipnotlar büyük önem kazanmakta, okuyucu, dipnotlar vasıtasıyla sadece mali tablolarda yer alan kalemlerin detayları hakkında bilgi edinmekle kalmamakta, bunun yanında mali tablolara yansımayan risk ve yükümlülükleri de dipnotlarda görebilmektedir.
Diğer yandan, şirketler, TMS ve TFRS’yi uygulayacak olmakla birlikte, vergi hesabında Gelir İdaresi tarafından belirlenen düzenlemelere uymak zorundadırlar. Bu nedenle, gerek uygulayıcılar, gerekse mali tablo okuyucuları açısından Vergi Usul Kanununu (VUK) ile TMS’de yer alan değerleme hükümlerini bilmek vergi hesabına ulaşmak için bir zorunluluktur.
Kitabımızın önceki baskılarına ilişkin eleştiri ve katkılar bu baskı için yol gösterici olmuştur. Bu kapsamda, Vergi Muhasebesi Kitabının 3. baskısında, VUK ve TMS değerleme hükümleri tablo halinde verilerek, okuyucuya karşılaştırma imkanı verilmiştir. Ayrıca; önceki baskılarda yer almayan özellikli bazı bölümler eklenmiş, enflasyon muhasebesi uygulaması sona erdiğinden bu bölüm çıkarılmış, mevcut örnekler 2008 yılı sonuna kadar yayımlanmış mevzuat hükümlerine göre güncellenmiştir.
Alper ŞİMŞEK
Servet ÖZKÖK
ANKARA, OCAK 2009
